Άρθρο του Ι.Σούση, Ιατρού Αναπαραγωγής
H ενδομητρίωση και ο καρκίνος του ενδομητρίου έχουν κοινές μεταλλάξεις των γονιδίων. Μελέτες συσχέτισης με την ανάλυση ολόκληρου του γονιδιώματος διαπίστωσαν ότι πολυμορφισμοί ενός νουκλεοτιδίου (βάση του DNA) σχετίζονται και με τις δύο ασθένειες.
Η ενδομητρίωση και ο καρκίνος του ενδομητρίου μπορεί να συνδέονται, καθώς τα υψηλότερα επίπεδα οιστρογόνων αυξάνουν τον κίνδυνο και για τις δύο ασθένειες. Ο κίνδυνος μειώνεται και στις δύο περιπτώσεις με αντισυλληπτικά χάπια και ορμονικές θεραπείες.
Επιπλέον, και οι δύο ασθένειες συσχετίζονται με μεγαλύτερο κίνδυνο για ινομυώματα της μήτρας και για καρκίνο των ωοθηκών. Η πιθανότητα σύνδεσης των δύο ασθενειών, αυξάνεται επειδή γενετικές μεταβολές που σχετίζονται με τον καρκίνο (συμπεριλαμβανομένης της γονιδιακής δυσλειτουργίας/απορύθμισης) έχουν αναφερθεί και στην ενδομητρίωση.
Η νέα μελέτη δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Cancer Medicine.
«Επιδημιολογικές μελέτες έχουν οδηγήσει σε αντικρουόμενα αποτελέσματα σχετικά με αυτή τη δυνητική συσχέτιση των δύο ασθενειών, τα οποία μπορεί να οφείλονται στα μικρά δείγματα, την έλλειψη διάγνωσης ή τη λανθασμένη διάγνωση της ενδομητρίωσης, καθώς και στην αδυναμία προσαρμογής μεταβλητών όπως η χρήση του αντισυλληπτικού χαπιού», σύμφωνα με τους ερευνητές.
Γι’ αυτό τον λόγο χρησιμοποίησαν ξεχωριστές βάσεις δεδομένων για την ενδομητρίωση και τον καρκίνο του ενδομητρίου ώστε να μελετήσουν κατά πόσον υπάρχουν κοινά γενετικά αίτια των δύο ασθενειών.
Συνδύασαν τις βάσεις δεδομένων σε μια μετα-ανάλυση (μια στατιστική μελέτη που συνδυάζει τα αποτελέσματα διαφόρων μελετών) για να εντοπίσουν αλλαγές σε συγκεκριμένα σημεία των χρωμοσωμάτων, που πιθανώς σχετίζονται με τον κίνδυνο και για τις δύο ασθένειες.
Τα δεδομένα για την ενδομητρίωση περιελάμβαναν 3.194 περιστατικά και 5.330 γυναίκες σε ομάδες ελέγχου, ενώ εκείνα για καρκίνο του ενδομητρίου περιελάμβαναν 2.057 περιστατικά και 3.866 γυναίκες στις ομάδες ελέγχου.
Τα αποτελέσματα της μετα-ανάλυσης συγκρίθηκαν με εκείνα βάσης δεδομένων που περιελάμβανε 4.402 περιπτώσεις καρκίνου του ενδομητρίου και 28.758 γυναίκες στις ομάδες ελέγχου.
Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ότι υπάρχει αδύναμη έως μέτρια (αλλά σημαντική) γενετική επικάλυψη μεταξύ των ασθενειών. Οι πλειομορφισμοί των SNP, που σχετίζονται με τον καρκίνο και την ενδομητρίωση συνδέονται με τη μεταβολή στην έκφραση των γονιδίων και/ή τη μεθυλίωση του DNA, που ρυθμίζει την έκφραση των γονιδίων και στις δύο ασθένειες.
Δεκατρείς διαφορετικές περιοχές του DNA συσχετίστηκαν με τις ασθένειες. Μία περιοχή (SNP rs2475335) που αφορά το γονίδιο PTPRD εμφανίστηκε να συσχετίζεται σημαντικά και με τις δύο ασθένειες. Το PTPRD είναι ένα συνήθως αδρανοποιημένο γονίδιο σε διάφορους τύπους καρκίνου.
Διαγραφές και μεταλλάξεις σε αυτό το γονίδιο έχουν ανιχνευθεί σε πολυάριθμους τύπους όγκων, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του ενδομητρίου. Η πρωτεΐνη PTPRD ρυθμίζει την ενεργοποίηση του STAT3, ενός παράγοντα μεταγραφής (πρωτεΐνες που ελέγχουν την γονιδιακή έκφραση) που παίζει ρόλο τόσο στην ενδομητρίωση όσο και στον καρκίνο του ενδομητρίου.
Οι άλλοι τόποι κινδύνου περιέχουν υποψήφια γονίδια όπως το SKAP1 (που σχετίζεται με τον καρκίνο των ωοθηκών) τα οποία πιθανώς αποτελούν αίτια και στόχους για τη θεραπεία της ενδομητρίωσης και του καρκίνου του ενδομητρίου, ανέφεραν οι ερευνητές.
“Η γενετική μας μελέτη δείχνει ότι η ενδομητρίωση και ο καρκίνος του ενδομητρίου έχουν μέτρια, αλλά σημαντική, κοινή γενετική αιτιολογία”, ανέφεραν οι ερευνητές. Χρειάζονται τώρα μελέτες για να κατανοήσουμε καλύτερα πώς αυτές οι μεταλλάξεις επηρεάζουν και τις δύο ασθένειες.
“Η γενετική ανάλυσή μας, υποστηρίζει τα αποτελέσματα πρόσφατων μεγάλων επιδημιολογικών μελετών που έδειξαν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου σε γυναίκες που είχαν προηγουμένως διαγνωστεί με ενδομητρίωση”, είπαν οι ερευνητές.
Πηγές / φωτογραφία:
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/cam4.1445