Άρθρο του Ιάκωβου Σούση, Μαιευτήρα-Γυναικολόγου, Ιατρού Αναπαραγωγής
Η υπογονιμότητα επηρεάζει το ένα στα έξι ζευγάρια. Ο ιατρός αναπαραγωγής που θα πάρει το ιστορικό σας, θα σας ενημερώσει για τις εξετάσεις που είναι απαραίτητες για να κάνει τη διάγνωση.
Κάθε ζευγάρι είναι διαφορετικό και η διερεύνηση της υπογονιμότητας είναι εξατομικευμένη.
Αρχίζοντας από τις σεξουαλικές συνήθειες του ζευγαριού, ο γιατρός μπορεί να σας συμβουλεύσει για πρακτικές που αυξάνουν τις πιθανότητες επίτευξης εγκυμοσύνης.
Καθώς η υπογονιμότητα μπορεί να οφείλεται είτε στη γυναίκα είτε στον άνδρα είτε και στους δύο συντρόφους, υπάρχουν συγκεκριμένες εξετάσεις για τη γυναίκα και για τον άνδρα.
Εξετάσεις γονιμότητας για άνδρες
Για να είναι γόνιμος ένας άνδρας, πρέπει να παράγει υγιές σπέρμα. Η στύση του πρέπει να είναι κατάλληλη ώστε να ολοκληρώνεται η σεξουαλική επαφή. Τα σπερματοζωάρια πρέπει να διασχίσουν την απόσταση μέχρι να συναντήσουν το ωάριο προκειμένου ένα από αυτά να το γονιμοποιήσει.
- Η εξέταση των γεννητικών οργάνων του άνδρα από τον γιατρό του είναι η αρχή.
- Απαραίτητη είναι η εξέταση του σπέρματος (σπερμοδιάγραμμα). Κατά κανόνα απαιτούνται δύο σπερμοδιαγράμματα με διαφορά τουλάχιστον 4 εβδομάδων.
Σε περίπτωση παθολογικού σπερμοδιαγράμματος, άλλες εξετάσεις καθίστανται απαραίτητες, ανάλογα με την περίπτωση, όπως:
- Εξέταση ούρων για να διαπιστωθεί η τυχόν παρουσία σπέρματος
- Ορμονικές εξετάσεις για να διαπιστωθούν τα επίπεδα της τεστοστερόνης και άλλων ανδρικών ορμονών
- Γενετικές εξετάσεις για να διαπιστωθεί εάν η αιτία της υπογονιμότητας είναι γενετική
- Βιοψία όρχεων για να ερευνηθούν ανωμαλίες στους όρχεις που συμβάλλουν στην υπογονιμότητα ή για να ληφθούν σπερματοζωάρια που θα χρησιμοποιηθούν στην εξωσωματική γονιμοποίηση
Εξετάσεις γονιμότητας για γυναίκες
Οι εξετάσεις γονιμότητας της γυναίκας αποσκοπούν στο να διαπιστώσουν ότι η γυναίκα κάνει τακτική ωορρηξία και ότι οι σάλπιγγες είναι βατές ούτως ώστε να συναντηθεί το ωάριο με το σπερματοζωάριο. Το έμβρυο μεταφέρεται από τη σάλπιγγα στη μήτρα για να εμφυτευθεί και να ξεκινήσει μία εγκυμοσύνη.
Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει τις εξής εξετάσεις:
- Ορμονικές εξετάσεις για να εκτιμηθούν τα αποθέματα ωαρίων, δηλαδή η εναπομένουσα γονιμότητα της γυναίκας. Μπορεί επίσης να ελεγχθούν τα επίπεδα των ορμονών της υπόφυσης και του θυρεοειδούς.
- Υστεροσαλπιγγογραφία που αξιολογεί την κατάσταση της μήτρας και των σαλπίγγων. Τυχόν συγγενείς ανωμαλίες της μήτρας καθίστανται εμφανείς όπως και παράγοντες που επηρεάζουν την κοιλότητα της μήτρας, πχ πολύποδες ή ινομυώματα. Επίσης, λαμβάνουμε σημαντικές πληροφορίες για τη λειτουργία των σαλπίγγων, πχ υδροσάλπιγγες.
- Το διακολπικό υπερηχογράφημα παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τη μορφολογία της μήτρας και των ωοθηκών.
Οι παραπάνω βασικές εξετάσεις, μπορεί να υποδείξουν ότι η γυναίκα χρειάζεται να υποβληθεί σε περαιτέρω πιο λεπτομερείς εξετάσεις. Αυτές μπορεί να είναι:
- Υστεροσκόπηση, κατά την οποία ένα πολύ λεπτό τηλεσκόπιο εισάγεται μέσω του τραχήλου στη μήτρα. Με τον τρόπο αυτό, όχι μόνο μπορούν να διαγνωστούν ανωμαλίες της μήτρας, αλλά και να προχωρήσουμε απευθείας στην αποκατάστασή τους (πχ αφαίρεση ενός πολύποδα ή ενός ινομυώματος, αφαίρεση διαφράγματος της μήτρας).
- Λαπαρασκόπηση, κατά την οποία ένα τηλεσκόπιο εισάγεται από τον ομφαλό της γυναίκας στην κοιλιά και μας επιτρέπει να δούμε τη μήτρα, τις σάλπιγγες και τις ωοθήκες. Διάφορες παθολογικές καταστάσεις μπορούν να διαγνωστούν όπως ενδομητρίωση, συμφύσεις, ινομυώματα και άλλα. Ταυτόχρονα μπορούμε να προβούμε σε θεραπευτικές επεμβάσεις.
Ένας πεπειραμένος ιατρός αναπαραγωγής επιλέγει τις κατάλληλες εξετάσεις, χωρίς να επιβαρύνει άσκοπα οικονομικά και ψυχολογικά το ζευγάρι. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αποκαλυφθούν τα αίτια της υπογονιμότητας ούτως ώστε να εφαρμόσουμε την κατάλληλη θεραπεία χωρίς να χάνεται πολύτιμος χρόνος.