Άθρο του Ι. Σούση

Η λαπαροσκοπική εξάχνωση της ενδομητρίωσης είναι αποτελεσματική σε υπογόνιμες γυναίκες με ενδομητρίωση Ι και ΙΙ βαθμού;

Πόσες γυναίκες θα μείνουν έγκυες μόνες τους χωρίς άλλη συμπληρωματική θεραπεία;

Δύο προοπτικές τυχαιοποιημένες μελέτες, εξέτασαν την αποτελεσματικότητα της  λαπαροσκοπικής θεραπείας (διαγνωστική vs επεμβατική λαπαροσκόπηση) στις ανωτέρω ασθενείς, η Καναδική (Canadian collaborative group on Endometriosis) και η Ιταλική μελέτη(Gruppo Italiano per lo studio dell Endometriosi).

Marcoux et al,. 1997, N Engl J Med:336, 217-22   Parazzini et al,. Hum Reprod 1999,14 1332-4

Η Καναδική μελέτη ανέλυσε εγκυμοσύνες που συνέβησαν μέσα σε 36 εβδομάδες από τη λαπαροσκόπηση και έφθασαν στις 20 εβδ. της κύησης. 50/172 (29%) από τις  ασθενείς έμειναν έγκυος μετά από επεμβατική λαπαροσκόπηση και 29/169 (17%) μετά από διαγνωστική λαπαροσκόπηση. Παρατηρήθηκε μία παραπάνω κύηση για κάθε 8 ασθενείς, μετά από λαπαροσκόπηση και καταστροφή των εστιών ενδομητρίωσης.

cpr-endometriosis-laparoscopy

Στο παραπάνω διάγραμμα φαίνονται τα αθροιστικά ποσοστά κυήσεων από την Καναδική μελέτη.  Είναι εμφανές ότι οι γυναίκες που υπεβλήθηκαν σε επεμβατική λαπαροσκόπηση είχαν υψηλότερα ποσοστά κυήσεων. Τα ποσοστά αποβολών ήταν ίδια στις δύο ομάδες θεραπείας.

Η Ιταλική μελέτη ανέλυσε εγκυμοσύνες που συνέβησαν μέσα σε 1 χρόνο από τη λαπαροσκόπηση και κατέληξαν σε γέννηση. 10/51 (20%) ασθενείς μετά από επεμβατική λαπαροσκόπηση  έμειναν έγκυος και 10/45 (22%) μετά από διαγνωστική λαπαροσκόπηση. Η Ιταλική μελέτη έχει μικρή στατιστική δύναμη.

Σε μία άλλη πολύ έξυπνη μελέτη από τον Matorras και συνεργάτες ( Am J Obstet Gynecol 2010,203:345.e1-6), εξετάστηκαν τα ποσοστά κυήσεων σε γυναίκες με ενδομητρίωση που υποβάλλονταν σε ενδομητρική σπερματέγχυση με σπέρμα δότου,  λόγω αζωοσπερμίας του συζύγου, χωρίς φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών. Τα ποσοστά κυήσεων συγκρίθηκαν με αυτά υγιών γυναικών χωρίς ενδομητρίωση, που υποβάλλονταν στην ίδια διαδικασία.

endometriosis AID.002

Όπως φαίνεται στο πίνακα τα αθροιστικά ποσοστά κυήσεων 6 κύκλων, δεν διαφέρουν στατιστικά σημαντικά ανάμεσα στις γυναίκες με ενδομητρίωση και τις υγιείς γυναίκες.

Στη σοβαρή ενδομητρίωση μια μη τυχαιοποιημένη μελέτη με 216 ασθενείς, έδειξε ότι τα αθροιστικά ποσοστά κυήσεων ήταν 45% μετά λαπαροσκόπηση και 63% μετά λαπαροτομία στα δύο χρόνια. Crosignani et al., Fertil steril 1996,66.706-11

Η λαπαροσκοπική αφαίρεση σοκολατοειδούς κύστης >4cm αύξησε τη γονιμότητα συγκρινόμενη με παροχέτευση και καυτηρίαση μόνον. Fedele et al. Am.J. Obstet Gynecol 1992,166:1345-50.

Πόσο βοηθά η  καταστολή της ωοθηκικής λειτουργίας τις γυναίκες με ενδομητρίωση, να μείνουν έγκυος μόνες τους μετά από λαπαροσκόπηση;

Η καταστολή των ωοθηκών δεν αυξάνει αποτελεσματικά τις γεννήσεις, σε υπογόνιμες γυναίκες με ενδομητρίωση Ι και ΙΙ σταδίου.

ΟΔΗΓΙΑ ESHRΕ:  Σε γυναίκες με ενδομητρίωση σταδίου Ι και ΙΙ δεν πρέπει να συνταγογραφείται καταστολή των ωοθηκών(Hughes, et al.2007).

Συμπέρασμα: Από τις ανωτέρω μελέτες βλέπουμε ότι η λαπαροσκοπική εξάχνωση των εστιών ενδομητρίωσης αυξάνει τη πιθανότητα αυτόματης κύησης σε γυναίκες με ενδομητρίωση Ι και ΙΙ σταδίου. Τα ποσοστά κυήσεων σε γυναίκες με ενδομητρίωση είναι παρόμοια με τον υγιή πληθυσμό.

Συντηρητική θεραπεία με αναμονή μέχρι και έξι μήνες, μπορεί να αποτελέσει τη πρώτη γραμμή θεραπείας σε γυναίκες μικρότερες των 35 ετών. Στις μεγαλύτερες γυναίκες καλά είναι να μη χάνουμε χρόνο και να προχωρήσουμε άμεσα σε πιό αποτελεσματικές θεραπείες, όπως η Σπερματέγχυση και ακόμη καλύτερα η Εξωσωματική γονιμοποίηση.